nào bằng tuổi tôi cũng rất thích chơi mặc dù khi lớn lên thì chúng rất dè chừng. Tôi và con Tí sún cạnh nhà tôi là một cặp. Tôi là chồng, con Tí sún là vợ. Con Tí sún không đẹp đẽ gì, người đen nhẻm, tóc xoăn tít vì suốt ngày chạy nhảy ngoài nắng, đã thế lại sún răng. Nhưng tôi sẵn sàng chấp nhận nó làm vợ tôi, chỉ vì nó thích tôi, tôi bảo gì nó cũng nghe răm rắp. Thật lòng, tôi thích con Tủn hơn, vì con Tủn xinh gái nhất xóm, lại có lúm đồng tiền. Nhưng tôi không cưới con Tủn bởi tôi thấy nó cứ hay cặp kè với thằng Hải cò. Sau này tôi biết đó là cảm giác ghen tuông, tất nhiên là ghen tuông theo kiểu trẻ con, còn lúc đó tôi chỉ cảm thấy khó chịu thôi. Và tôi đùng đùng cưới con Tí sún, theo kiểu người lớn hay nói: cưới người yêu mình chứ không cưới người mình yêu, nhất là khi người mình yêu không có vẻ gì là yêu mình! Tôi cưới con Tí sún chừng năm phút thì lập tức đẻ liền một lúc hai đứa con: thằng Hải cò và con Tủn. Ghét hai đứa nó thì bắt chúng làm con vậy thôi, chứ thằng Hải cò lớn hơn tôi một tuổi. – Hải cò đâu?- Tôi kêu lớn. – Dạ, ba gọi con. – Hải cò lon ton chạy tới. Tôi ra oai: – Rót cho ba miếng nước! Thấy con Tủn che miệng cười khúc khích, Hải cò đâm bướng: – Con đang học bài. – Giờ này mà học bài hả? – Tôi quát ầm – Đồ lêu lổng! Hải cò đưa tay ngoáy lỗ tai để nghe cho rõ: – Học bài là lêu lổng? – Chứ gì nữa! Không học bài làm bài gì hết! Con ngoan là phải chạy nhảy, trèo cây, tắm sông, đánh lộn! Hải cò không ngờ vớ được một ông bố điên điên như thế, cười toét miệng: – Vậy con đi đánh lộn đây! Nói xong, nó co giò chạy mất. Nhưng tôi không giận nó. Tôi đang khoái chí. Tôi tình cờ phát hiện ra cách làm cho cuộc sống bớt tẻ nhạt. – Tủn! – Tôi hét. – Dạ. Rót nước hả ba? Tôi cười khảy: – Mày đừng làm ra vẻ ta đây thông minh. Tao hết khát rồi. Tôi nói như trút giận: – Tao là đứa chúa ghét mấy đứa con nít thông minh, tức là mấy đứa học ài nhoáng một cái đã thuộc vanh vách! Hừm, làm như hay lắm! Con Tủn không biết tôi muốn gì. Thấy tôi quát sùi bọt mép, nó sợ run: – Dạ, con không thông minh. Con là đứa ngu đần. Tôi hả hê: – Vậy con mới đúng là con ngoan của ba. Tôi móc túi lấy ra một cây kẹo bé tẹo còn sót lại từ hôm qua: – Đây, ba thưởng cho con. Con Tủn ngơ ngác cầm lấy cây kẹo, không hiểu tại sao ngu mà được thưởng nên không dám ăn. Tôi đang tính bảo con Tủn “Ăn đi con” thì thằng Hải cò từ bên ngoài xồng xộc chạy vô, miệng thở hổn hển, làm như vừa đánh nhau thật. – Con đi đánh lộn về đó hả con? – Tôi âu yếm hỏi. – Dạ. – Hải cò phấn khởi – Con uýnh một lúc mười đứa luôn đó ba! – Con thiệt là ngoan. – Tôi khen, và đưa mắt nhìn Hải cò từ đầu tới chân – Thế quần áo của con… – Vẫn không sao ba à. – Hải cò hớn hở khoe – Con đập nhau với tụi nó mà quần áo vẫn lành lặn, thẳng thớm… – Đồ khốn! – Tôi quát lớn, không cho Hải cò nói hết câu – Đánh nhau mà không rách áo, trầy chân, bầm mặt mà cũng gọi là đánh nhau hả? Sự giận dữ bất ngờ của tôi làm Hải cò nghệt mặt một lúc. Nó chẳng biết phản ứng thế nào ngoài việc ấp a ấp úng: – Dạ… dạ… ủa… ủa… – Dạ dạ ủa ủa cái gì! Con thiệt là đứa hư hỏng! Con làm ba xấu hổ đến chết mất thôi! Con Tí sún, vợ tôi, bắt đầu cảm thấy hoang mang trước lối dạy con của tôi: – Ông à, con nó biết giữ gìn như thế là tốt rồi. – Bà thì biết cái gì! – Tôi nạt con Tí sún, nước miếng bay vèo vèo may mà không trúng mặt nó – Đánh nhau chứ có phải đi dự tiệc đâu! Đánh nhau mà quần áo sạch sẽ thế kia thì có nhục cho tổ tiên không kia chứ! Tôi đấm ngực binh binh: – Ôi, chẳng thà nó chém tôi một dao cho rồi! Con ơi là con! Mày ra đây mà giết ba đi này con! Thấy tôi tru tréo ghê quá, con Tí sún nín khe. Trong khi thằng Hải cò cười hí hí thì con Tủn mặt đực ra như bị thằn lằn ị trúng mặt. Nó không biết làm gì với cây kẹo trên tay, rằng nên nhét vào túi áo hay bỏ vào miệng. Trông mặt nó hết sức lo lắng, có lẽ vì nó hoàn toàn không biết được hành động nào mới không bị ông bố gàn dở kia liệt vào loại “hư hỏng” hay tệ hơn, là “làm nhục tổ tiên”.
***
Tụi bạn tôi chỉ ngạc nhiên hôm đầu tiên. Rồi như bất cứ một đứa trẻ chân chính nào, tụi nó nhanh chóng cảm nhận được sự thú vị của trò chơi tuyệt vời đó. Hôm sau đến lượt thằng Hải cò và con Tủn đóng vai ba mẹ. Tôi và con Tí sún làm con. Tối hôm trước Hải cò chắc thao thức suốt đêm, chờ trời sáng. Sáng ra tôi thấy mắt nó đỏ kè. Nếu hôm đó không phải là ngày chủ nhật, có lẽ Hải cò sẽ bị sự nôn nóng đốt thành than trước khi cả bọn đi học về. – Thằng cu Mùi đâu? – Hải cò oang oang, giọng rất chi là hào hứng. Cu Mùi là tên ở nhà của tôi. Ba mẹ tôi gọi tôi như thế có lẽ do tôi sinh năm Mùi. – Dạ. – Tôi ứng tiếng thưa. – Con đem tập vở ra đây cho ba xem nào. Tôi lôi cuốn tập nhét trong lưng quần, hồi hộp đưa cho Hải cò, bụng cố đoán xem nó định “dạy dỗ”tôi như thế nào. Lật lật vài trang, Hải cò hét ầm: – Cu Mùi! Tôi lấm lét nhìn nó: – Dạ. Hải cò đập tay xuống bàn một cái rầm: – Con học hành cách sao mà tập vở trắng tinh như thế hả? Tôi chưa kịp đáp, nó thẳng tay ném cuốn tập qua cửa sổ, gầm gừ: – Học với chả hành! Mày giữ gìn tập vở sạch sẽ như thế này mày không sợ thầy cô bảo ba mẹ mày không biết dạy con hả, thằng kia? Tôi bị mắng như tát nước vào mặt mà ruột nở từng khúc. Tôi không ngờ Hải cò là một ông bố tuyệt vời đến thế. Tôi hân hoan nhận lỗi: – Thưa ba, lần này con trót dại. Lần sau con không dám giữ gìn tập vở kỹ lưỡng như vậy nữa. Tôi nói, và đảo mắt nhìn quanh, thấy đằng góc nhà con Tủn và con Tí sún đưa tay bụm miệng cố nén cười. – Cái con nhóc sún răng kia! Cười cái gì! – Hải cò lừ mắt nhìn con Tí sún – Mày nấu cơm xong chưa mà đứng đó nhe răng sún ra cười hả? Con Tí sún lễ phép: – Dạ, con đã dọn cơm rồi. Mời ba mẹ và anh Hai ăn cơm. – Mày có điên không vậy con! – Hải cò giơ hai tay lên trời – Đến giờ cơm là ngồi vô ăn, chỉ có kẻ không được giáo dục đến nơi đến chốn mới làm như vậy, hiểu chưa? – – Dạ, chưa hiểu. – Con Tí sún thật thà – Chứ kẻ có giáo dục thì đến giờ cơm họ làm gì hả ba? – Họ đi chơi chứ làm gì. – Hải cò khoa tay như một diễn giả – Họ đi bơi, họ chơi bi-da, họ câu cá, họ chơi rượt bắt hoặc đánh nhau, nói chung họ có thể làm bất cứ chuyện gì để người khác phải đợi cơm, trừ cái chuỵên hết sứ vô văn hoá là ngồi vô bàn ăn. Con Tủn tỉnh bơ đế vô: – Ba con nói đúng đó con. Chỉ có bọn hư hỏng mới ăn cơm đúng giờ thôi! *** Lúc đầu, tôi tưởng chỉ có mình tôi khoái cái trò điên điên này. Hoá ra đứa nào cũng khoái. Trong bọn, con Tí sún là đứa hiền lành và chậm chạp nhất nhưng qua đến ngày thứ 3, nó cũng kịp thích ứng với hoàn cảnh bằng cách chỉnh thẳng Hải cò ra trận khi tới lượt nó làm mẹ. 2 lần 4 là mấy? – Dạ, là 8. Con Tí sún không quát tháo om sòm như tôi và Hải cò, nhưng mặt nó trông thật thiểu não: – Sao lại là 8 hả con? Thật uổng công mẹ cho con ăn học! Hải cò chớp mắt: – Chứ là mấy? – Là mấy cũng được nhưng không phải là 8. – Mẹ ơi, theo bản cửu chương thì 2 lần 4 là 8. – Mày là con vẹt hả? Bản cửu chương bảo gì mày nghe nấy là sao? Thế mày không có cái đầu à? Hải cò sờ tay lên đầu, hối hận: – Con đúng là một đứa không có đầu óc. Lần sau con sẽ không nghe theo bất cứ ai nữa, dù đó là bản cửu chương hay thầy cô giáo. Con hứa với mẹ con sẽ tự suy cái đầu của con. Câu nói của Hải cò được coi như tuyên bố chung của cả bọn, kết thúc một thời kỳ tăm tối chỉ biết sống dựa vào sự bảo ban của người khác. Ôi, cuộc sống kể từ lúc đó mới thật đáng sống làm sao! Nhưng như người ta thường nói “niềm vui ngắn chẳng tày gang”: vào cái ngày Hải cò mang bộ mặt ủ ê đến gặp tôi, chúng tôi chợt nhận ra cuộc sống vẫn xám xịt như thể xưa nay một năm vẫncó tới bốn mùa đông. – Mày sao thế? Mới bị ăn đòn à? – Tôi tò mò hỏi. – Ừ. Vì cái tội dám bảo chỉ có đứa đần độn mới giữ gìn tập vở sạch sẽ. Con Tí sún xuất hiện với bộ mặt thảm sầu: – Còn mình bị ba mình phạt vì khăng khăng 3 lần 5 không phải là 15. Con Tủn góp vào hai hàng nước mắt và tiếng thút thít: – Còn mình thì mặc cho ba mẹ kêu khản cả cổ, mình nhất định không chạy về ăn trưa. Tôi lướt mắt nhìn ba đứa bạn, lặng lẽ thở dài. Tôi tập tành làm nhà cách mạng bé con, chán nản khi không thay đổi được thế giới, đã thế còn làm vạ lây cho người khác. Cho nên tôi không ủ ê, không thảm sầu, không thút thít và rưng rưng hai hàng nước mắt. Nỗi đ3au của tôi lặn vào bên trong. Nó sâu sắc hơn, ít nhất là bằng nỗi đau của ba đứa bạn cộng lại. Vì ngày hôm qua tôi bị ăn đòn vì phạm cùng lúc cả ba tội trên kia.
Rốt cuộc, sau những thương tích tâm hồn lẫn thể xác, chúng tôi buộc phải chấp nhận không nên nghĩ khác bản cửu chương in ở đằng sau mỗi cuốn tập. Nếu muốn thay đổi chúng tôi đành phải chờ đến lúc thành tài, tức là lúc đã trở thành những nhà toán học nổi tiếng thế giới, lúc đó chúng tôi sẽ soạn một bản cửu chương theo ý mình. Trong khi chờ đợi (ôi, lâu quá!), tôi, Hải cò, con Tủn và con Tí sún buộc phải đồng ý trong đớn đau rằng 2 lần 4 là 8, cũng như 3 lần 5 là 15. Với thái độ đầu hàng nhục nhã đó, chúng tôi nhanh chóng trở lại là những đứa con ngoan trong mắt ba mẹ, nghĩa là coi chuyện giữ gìn tập vở là thiêng liêng như giữ gìn con ngươi của mắt mình, cũng như buộc phải thừa nhận rằng một đứa trẻ siêng học dứt khoát không phải là một đứa trẻ hư hỏng. Cuộc sống lại quay lại đường ray cũ kỹ của nó và đời tôi lại có nguy cơ mòn mỏi theo nhịp sống đơn điệu kể từ khi tôi được sinh ra. Làm thế nào bây giờ nhỉ? Tôi nghĩ, nghĩ mãi, và nhờ thượng đế phù hộ cuối cùng tôi cũng nghĩ ra lối thoát. – Này, tụi mày! – Nhà cách mạng tập hợp đám tàn binh của mình lại – Kể từ hôm nay, tụi mình không gọi con gà là con gà, con chim là con chim, cuốn tập là cuốn tập, cây viết là cây viết nữa… Con Tí sún ngẩn ngơ: – Thế gọi bằng gì? – Gọi bằng gì cũng được, miễn là không gọi như cũ! Hải cò nheo mắt: – Thế gọi cái nón là cuốn tập, cái đầu là cái chân được không? – Được. – Tôi hừ mũi – Mày muốn gọi cái đầu là cái mông cũng được. Con Tủn thắc mắc: – Nhưng tại sao lại làm thế? Năm đó, tức vào năm tám tuổi, tôi chưa biết rằng trong công thức 5W mà người phương Tây dùng như một công cụ để khám phá sự thật, gồm “What – Who – Where – When – Why” mà người Việt chúng ta vẫn dịch là “Cái gì – Ai – Ở đâu – Khi nào – Tại sao” thì câu hỏi “Tại sao” bao giờ cũng là câu hỏi sâu sắc nhất, có tính bản chất nhất, và dĩ nhiên là khó trả lời nhất. So với bốn câu hỏi còn lại, câu hỏi bắt đầu bằng hai chữ “Tại sao” quan trọng hơn hẳn. Hồi bé, hẳn là bạn cũng có hằng hà những câu hỏi “tại sao” khiến ba mẹ bạn vô cùng bối rối. Tại sao khi mưa trời lại có sấm sét? Tại sao tóc chỉ mọc ở trên đầu? Tại sao chúng ta lại ăn Tết? Tại sao đường lại ngọt còn muối thì mặn? Tại sao máu có màu đỏ? Tại sao con cò khi ngủ lại co một chân? Tại sao đàn ông có vú? Tại sao trái đất quay quanh mặt trời? Chúng ta, nói một cách chính xác là bọn nhóc tì chúng ta, đã đi từ thắc mắc đơn giản nhất đến thắc mắc phức tạp nhất, trong đó có những câu hỏi mà nếu không phải là một nhà khoa học giỏi giang thì không thể giải thích thấu đáo được. Ba mẹ chúng ta hồi đó (chúng ta bây giờ đôi khi cũng vậy) thường tìm cách lảng sang chuyện khác hoặc không nhịn được mà nổi khùng lên với đám con cái chẳng qua vì họ tự giận mình không phải là nhà khoa học giỏi giang đó thôi. Nhưng đến những câu hỏi kiểu như “Tại sao chúng ta được sinh ra?”, “Tại sao chúng ta phải sống?”, “Tại sao chúng ta phải chết?”, thì các nhà khoa học cũng bó tay. Những thắc mắc lúc này đã trở nên siêu hình và bắt đầu đặt chân vào lãnh vực của triết học. Thái tử Tất Đạt Đa từng đi tìm lời giải đáp cho vấn nạn cơ bản này – nhằm giải mã ý nghĩa của sự tồn tại, để cuối cùng trở thành một nhà khai sáng thuộc loại vĩ đại bậc nhất thế giới dưới cái tên Thích Ca Mâu Ni. Ôi, tôi lại huyên thuyên nữa rồi. Nhưng tất cả cũng là do con Tí sún. Nó hỏi tôi “tại sao” – một câu hỏi mang mầm mống triết học. Để nỗ lực trả lời một câu hỏi mang mầm mống triết học, bất cứ ai cũng có thể trở thành triết gia, cho dù người đó không cố ý và chỉ mới có tám tuổi. Tôi thao thao, mặt đỏ gay: – Tại sao lại làm thế à? Tại vì tụi mình cần phải chứng tỏ tụi mình có giá trị riêng. Tụi mình không thích tuân thủ theo sự sắp đặt của người khác. Tại sao phải gọi con chó là con chó? Hừ, con chó là con chó, điều đó chẳng có ý nghĩa gì hết. Nếu người đầu tiên gọi con chó là cái bàn ủi thì bây giờ chúng ta cũng gọi nó là cái bàn ủi. Chỉ toàn là a dua thôi! Thật là ngu ngốc! – Hay quá, cu Mùi! – Hải cò reo lên – Trong bọn, cái bàn ủi nhà con Tủn là hung dữ nhất. Nếu con Tủn không xích cái bàn ủi của nhà nó lại, thì dù tao có là chồng nó tao thề sẽ không bao giờ bước chân qua nhà nó! – Hải cò! – Con Tủn gầm gừ – Tôi nghĩ bạn nên khép cái cánh tay của bạn lại đi. Hải cò dang tay ra và nhíu mày: – Cánh tay này á? Tôi cười: – Tao nghĩ con Tủn đang muốn nói đến cái miệng của mày thì đúng hơn. – À, – Hải cò gục gặc đầu – Có nghĩa là từ nay chúng ta sẽ gọi cái miệng là cánh tay. Hay đấy!
Những ngày đó, tốt nhất là bạn không nên bước vào thế giới của bọn tôi. Nếu không, bạn sẽ có cảm giác bạn đang lạc vào một hành tinh khác. Tôi nói thật đó. Vì chắc chắn bạn sẽ không thể hiểu những lời đối đáp như thế này: – Tối rồi, tao về nhà đi chợ đây. – Mẹ tao hứa sẽ mua cho tao một cái giếng mới vào ngày sinh nhật. Dù giàu tưởng tượng đến mấy, bạn cũng không tài nào hình dung được chúng tôi có thể nói đi chợ thay cho đi ngủ, cũng như chiếc cặp bỗng nhiên biến thành cái giếng một cách hồn nhiên. Những bậc phụ huynh đáng kính tất nhiên không thích thú gì với cái trò ăn nói lung tung này, nhất là bọn tôi có vẻ như dần dần nhiễm những từ ngữ mới đến mức khi ba con Tủn bảo nó tắt quạt máy thì nó lại tắt tivi, cũng như con Tí sún hàng chục lần chạy ra đường chỉ để kiếm con Vện trong khi mẹ nó mỏi mòn chờ nó mang cái bàn ủi vô. Lúc đó, tôi cứ nghĩ đó là trò chơi trẻ con và chỉ trẻ con mới nghĩ ra những trò kỳ thú như vậy. Chúng tôi muốn thay đổi một cách gọi, thậm chí nếu được thì đặt tên lại cho cả thế giới, chỉ với một mục đích hết sức tốt đẹp là làm cho thế giới mới mẻ, tinh khôi như được sinh ra lần nữa. Chúng tôi đâu có cách nào khác khi chúng tôi còn quá trẻ trong khi thế giới thì lại quá già. Vì vậy mà bọn nhóc chúng tôi rất cần một thế giới non trẻ và giàu có của riêng mình. Nhưng khi tôi đã trở thành người lớn thì tôi phát hiện ra người lớn cũng rất thích chơi trò này, tất nhiên với một mục đích hoàn toàn khác. Người ta gọi hối lộ là tặng quà trên mức tình cảm, gọi những hành vi sai trái là thiếu tinh thần trách nhiệm, gọi tham ô là thất thoát gây hậu quả nghiêm trọng, vân vân và vân vân. Mục đích của sự đánh tráo khái niệm này là đẩy vô chỗ mù mờ những gì đang vô cùng sáng rõ, với cách thức điển hình là dùng một cụm từ phức tạp và có thể hiểu sao cũng được để gọi một sự việc mà người ta hoàn toàn có thể gọi đích danh bằng một từ ngắn gọn, đơn giản và minh bạch đến mức dù muốn cũng không ai có thể hiểu khác đi. Cứ theo cung cách đáng ngại này một ngày nào đó rất có thể người ta sẽ phát giải Nobel vật lý cho người nào có khả năng gây ra một lực tác động có chủ ý khiến vật chất chuyển động từ vị trí này sang
Đến trang: 